کتاب کلیات شمس تبریزی -مولانا محمد جلال الدین بلخی

کتاب کلیات شمس تبریزی شاعر مولانا جلال الدین محمد بلخی و با مقدمه ی حامد رحمت کاشانی که از انتشارات پیام عدالت منتشر شده است.

کلیات شمس تبریزی: گنجینه‌ای از عرفان و عشق

“کلیات شمس تبریزی” که بیشتر با نام دیوان شمس شناخته می‌شود، مجموعه اشعار بی‌نظیر و عظیم مولانا جلال‌الدین محمد بلخی (۶۰۴-۶۷۲ هجری قمری)، شاعر، عارف و اندیشمند بزرگ ایرانی است. این دیوان، گنجینه‌ای از غزل‌های شورانگیز، ترجیعات، رباعیات و مقطعات مولاناست که در وصف و ستایش شمس تبریزی، مراد و استاد معنوی او سروده شده‌اند.

مولانا و شمس: یک رابطه متحول کننده

پیش از آشنایی با شمس تبریزی در سال ۶۴۲ هجری قمری، مولانا فقیه و عالمی شناخته شده بود که در قونیه (ترکیه امروزی) به تدریس و وعظ مشغول بود. اما ملاقات با شمس تبریزی، درویشی قلندر و صاحب‌دل، زندگی مولانا را به کلی دگرگون کرد. شمس، مولانا را از فضای خشک علمی و فقهی به وادی عشق، شوریدگی و معرفت الهی کشاند. این رابطه عمیق و پر رمز و راز، چنان تأثیری بر مولانا گذاشت که او پس از غیبت ناگهانی شمس (که برخی آن را به قتل و برخی به سفر تعبیر می‌کنند)، تمام وجودش را وقف سرودن اشعاری کرد که آینه تمام‌نمای عشق او به شمس و به تبع آن، عشق الهی بود.

ویژگی‌های دیوان شمس:

1. غزل‌های شورانگیز و بی‌نظیر: بخش عمده دیوان شمس را غزل‌ها تشکیل می‌دهند. این غزل‌ها سرشار از شور، هیجان، رقص، سرمستی، و بیان عشق بی‌حد و حصر مولانا به شمس و خداست. زبان مولانا در این غزل‌ها بسیار پویا، سیال و پر از استعارات و تشبیهات بدیع است.
2. حضور شمس تبریزی: نام شمس تبریزی به کرات در تخلص غزل‌ها و در متن اشعار به چشم می‌خورد. مولانا، شمس را آینه حق، جلوه نور الهی، خورشید حقیقت و مراد خویش می‌داند و از طریق او به معرفت و اتحاد با خداوند می‌رسد.
3. زبان ساده و روان در عین عمق: با وجود مفاهیم عمیق عرفانی، زبان بسیاری از اشعار دیوان شمس، ساده، روان و ملموس است. مولانا از واژگان روزمره و تصاویر عادی زندگی برای بیان مفاهیم پیچیده استفاده می‌کند که همین امر باعث جاودانگی و همه‌فهمی اشعارش شده است.
4. موسیقی و رقص در شعر: دیوان شمس سرشار از اوزان موسیقایی و شور رقص سماع است. بسیاری از غزل‌ها در مجالس سماع و در حین چرخش و رقص مولانا سروده شده‌اند و همین امر به آن‌ها حال و هوای خاصی از شور و پویایی بخشیده است.
5. تنوع مضامین: علاوه بر عشق الهی و عرفان، مضامین دیگری چون مذمت عقل جزوی و ستایش عشق، نکوهش زهد خشک و ریاکاری، دعوت به زندگی و شادمانی، بیان درد فراق و شور وصال، و نقد جامعه زمانه نیز در این دیوان به چشم می‌خورد.
6. بخش‌های دیگر: علاوه بر غزل‌ها، دیوان شمس شامل ترجیعاتی است که اشعار طولانی‌تری با قافیه‌ها و اوزان متنوع‌تر هستند، و همچنین رباعیات و مقطعاتی که کوتاه و پرمعنا هستند.

تأثیرگذاری دیوان شمس:

• بر عرفان و تصوف: دیوان شمس یکی از ستون‌های اصلی عرفان و تصوف اسلامی است و آموزه‌های آن در کنار مثنوی معنوی، تأثیر شگرفی بر اندیشه عارفان پس از مولانا داشته است.
• بر ادبیات فارسی: این دیوان نقطه اوج غزل‌سرایی در ادبیات فارسی محسوب می‌شود و بر شاعران پس از مولانا از جمله حافظ، سعدی و بسیاری دیگر تأثیر عمیقی گذاشته است.
• جهانی شدن مولانا: اشعار مولانا، به ویژه غزل‌های دیوان شمس، به زبان‌های مختلف دنیا ترجمه شده و در سراسر جهان مورد ستایش و تحسین قرار گرفته است. او به عنوان یکی از بزرگترین شاعران و عارفان جهان شناخته می‌شود.

   در سینه ها برخاسته ، اندیشه را آراسته

  هم خویش حاجت خواسته،هم خویشتن کرده روا

 ای روح بخش بی بدل وی لذت علم و عمل

 باقی بهانه ست و دغل ، کین علت آمد وان دوا

مشخصات کتاب به شرح زیر است:

• کلیات شمس تبریزی
• وزیری
• چرم
• گلاسه
• طرح مس
• جعبه دار
• پیام عدالت