این کتاب نیز مانند “کلیله و دمنه”، کتاب “داستان‌های گلستان سعدی” با بازنویسی حسین طاهری در دسته بازآفرینی و ساده‌سازی متون کلاسیک فارسی قرار می‌گیرد. هدف اصلی این نوع بازنویسی‌ها، سهولت دسترسی مخاطبان امروزی، به ویژه کودکان و نوجوانان، به گنجینه‌های ادبی کهن است.
گلستان سعدی چیست؟
- نویسنده: شیخ اجل، مشرف‌الدین مصلح‌الدین عبدالله شیرازی، معروف به سعدی شیرازی (قرن هفتم هجری).
- تاریخ نگارش: حدود سال ۶۵۶ هجری قمری.
- محتوا: گلستان ترکیبی بی‌نظیر از نثر آهنگین و مسجع (نثری که کلمات هم‌وزن و قافیه‌دار دارد) و نظم (شعر) است. این کتاب شامل هشت باب (فصل) است که هر باب به موضوعی خاص می‌پردازد و شامل حکایات، پندها، لطایف و اندرزهای اخلاقی، اجتماعی، سیاسی و عرفانی است.
- باب‌های گلستان:
- در سیرت پادشاهان
- در اخلاق درویشان
- در فضیلت قناعت
- در فواید خاموشی
- در عشق و جوانی
- در ضعف و پیری
- در تأثیر تربیت
- در آداب صحبت
- ویژگی‌ها: گلستان به دلیل نثر آهنگین، ایجاز (کوتاه و مفید بودن)، فصاحت، بلاغت، عمق اندیشه، و توانایی سعدی در بیان حقایق پیچیده در قالب داستان‌های کوتاه و جذاب، از شاهکارهای بی‌بدیل ادبیات فارسی و حتی ادبیات جهان به شمار می‌رود. بسیاری از ضرب‌المثل‌های رایج در فارسی برگرفته از گلستان سعدی هستند.
- هدف: سعدی در گلستان، علاوه بر بیان حکمت‌ها و اندرزها، به نقد جامعه، ریاکاری، ظلم و جهل نیز می‌پردازد و به دنبال تربیت انسان کامل و بهبود اوضاع اجتماعی است.
درباره بازنویسی “داستان‌های گلستان سعدی” توسط حسین طاهری:
همانند رویکردی که در بازنویسی “کلیله و دمنه” داشته‌اند، حسین طاهری در این کتاب نیز تلاش کرده‌اند تا با ساده‌سازی و تسهیل زبان و ساختار، گلستان را برای خوانندگان جوان‌تر قابل دسترس کنند. ویژگی‌های این بازنویسی عبارتند از:
- ساده‌سازی نثر و واژگان: نثر گلستان اصلی، با وجود زیبایی و دلنشینی، برای خواننده امروزی ممکن است دشوار باشد؛ به دلیل استفاده از کلمات کهن، ترکیبات خاص و رعایت سجع‌های پیچیده. بازنویسی طاهری، این نثر را به زبانی ساده‌تر، روان‌تر و نزدیک‌تر به زبان محاوره امروزی تغییر می‌دهد.
- حذف ابیات و توضیحات پیچیده: گلستان اصلی مملو از ابیات فارسی و عربی و همچنین توضیحات و تفاسیر فلسفی و عرفانی است که ممکن است برای مخاطب کودک و نوجوان سنگین باشد. در بازنویسی‌ها، این ابیات یا حذف می‌شوند، یا به نثر ساده ترجمه شده و در متن گنجانده می‌شوند. توضیحات پیچیده نیز حذف یا ساده‌سازی می‌شوند.
- تمرکز بر جنبه داستانی و پندآموز: این بازنویسی بیشتر بر جنبه “داستان”ها و “حکایت”های گلستان تمرکز دارد و با برجسته کردن پندها و پیام‌های اخلاقی هر داستان، آن را به اثری آموزشی و تربیتی برای نسل جدید تبدیل می‌کند.
- کوتاه‌سازی و پیوستگی: حکایات اصلی گاهی اوقات طولانی یا دارای شاخه‌های فرعی هستند. در بازنویسی ممکن است داستان‌ها برای حفظ پیوستگی و جذابیت برای مخاطب جوان‌تر، کمی کوتاه‌تر شوند.
- مخاطب هدف: این کتاب عمدتاً برای کودکان، نوجوانان و جوانان طراحی شده است تا بدون مواجه شدن با دشواری‌های متن اصلی، از شیرینی داستان‌ها و پندهای سعدی بهره‌مند شوند. همچنین برای معلمانی که می‌خواهند گلستان را به شیوه‌ای جذاب به دانش‌آموزان معرفی کنند، مفید است.
- اهمیت بازنویسی: این نوع بازنویسی‌ها نقش مهمی در حفظ ارتباط نسل جدید با گنجینه‌های ادبی فارسی و انتقال حکمت و اخلاق گذشتگان ایفا می‌کنند. با این کار، این آثار کهنه و غبارگرفته نمی‌شوند و در قالب‌های جدید به حیات خود ادامه می‌دهند.
“داستان‌های گلستان سعدی” ابزاری ارزشمند است که با زبانی ساده و روایتی جذاب، دریچه‌ای به سوی دنیای پر از حکمت و زیبایی گلستان سعدی برای خوانندگان جوان‌تر می‌گشاید و آن‌ها را با میراث ارزشمند ادبیات فارسی آشنا می‌سازد.
