کتاب داستان های مثنوی معنوی – حسین طاهری

مثنوی معنوی چیست؟

• نویسنده: مولانا جلال‌الدین محمد بلخی (مولوی)، شاعر و عارف بزرگ قرن هفتم هجری.
• محتوا و ساختار: مثنوی معنوی یک اثر منظوم (شعری) عظیم است که شامل شش دفتر (جلد) و حدود ۲۶۰۰۰ بیت شعر است. این کتاب شامل مجموعه‌ای از حکایات، تمثیلات، داستان‌ها و توضیحات عرفانی، فلسفی، اخلاقی و اجتماعی است.
• زبان و سبک: زبان مثنوی، با وجود عمق و پیچیدگی عرفانی، نسبتاً ساده و روان است، اما پر از استعارات، کنایات و اصطلاحات عرفانی است که فهم آن را برای خواننده ناآشنا دشوار می‌سازد. مولانا از شیوه “داستان در داستان” بهره می‌برد؛ یعنی یک حکایت برای توضیح یک مفهوم عرفانی آغاز می‌شود، اما در میانه آن، حکایت دیگری برای روشن شدن جنبه‌ای دیگر از مفهوم اصلی یا برای بسط آن آغاز می‌شود.
• هدف:  هدف اصلی مولانا در این اثر، تعلیم و تربیت سالکان راه حق، بیان اسرار عرفانی، تبیین مفاهیم عمیق توحید، عشق الهی، حقیقت انسان، و مسیر رسیدن به کمال است. مولانا از داستان‌ها به عنوان ابزاری برای بیان این مفاهیم پیچیده استفاده می‌کند.
• اهمیت: مثنوی یکی از بزرگ‌ترین و تأثیرگذارترین آثار ادبی و عرفانی و زبان فارسی است و دریایی از حکمت و معنویت را در خود جای داده است.

درباره بازنویسی “داستان‌های مثنوی معنوی” 

1. ساده‌سازی نثر: متن اصلی مثنوی به دلیل وزن و قافیه و همچنین استفاده از کلمات و تعابیر خاص عرفانی، برای خواننده امروزی ممکن است دشوار باشد. بازنویسی طاهری، این اشعار را به نثر ساده و روان امروزی برگردانده و از پیچیدگی‌های زبانی آن کاسته است.
2. حذف ابیات غیرضروری یا تفاسیر عمیق: مثنوی پر از ابیات و بحث‌های عرفانی-فلسفی است که برای مخاطب عام (و به‌ویژه کودک و نوجوان) سنگین است. بازنویسی‌ها معمولاً این بخش‌ها را حذف کرده یا به حداقل می‌رسانده و تنها به جنبه داستانی و پندآموز بسنده می‌کند.
3. تمرکز بر “داستان”ها: همان‌طور که از عنوان پیداست، این کتاب بیشتر بر روی حکایات و قصه‌های مثنوی تمرکز دارد و با برجسته کردن جنبه روایی آن‌ها، مفاهیم اخلاقی و پندهای موجود در هر داستان را برای خواننده روشن می‌سازد. هدف، این است که خواننده از طریق داستان، با پیام اصلی مولانا آشنا شود.
4. پیوستگی و روایت خطی‌تر: ساختار داستان در داستان در مثنوی اصلی ممکن است برای برخی خوانندگان گیج‌کننده باشد. بازنویسی‌ها معمولاً سعی می‌کنند روایت را خطی‌تر و پیوسته‌تر کنند تا فهم داستان‌ها آسان‌تر شود.
5. مخاطب هدف: مخاطب اصلی این بازنویسی‌ها نیز عمدتاً کودکان، نوجوانان و جوانان هستند که می‌توانند از این طریق با یکی از قله‌های ادبیات و عرفان فارسی آشنا شوند. همچنین برای بزرگسالانی که به دنبال خلاصه‌ای از داستان‌های مثنوی با زبانی ساده هستند، مناسب است.
6. اهمیت بازنویسی: این نوع بازنویسی‌ها نقش بسیار مهمی در حفظ ارتباط نسل جدید با میراث معنوی و ادبی ایران ایفا می‌کنند. آن‌ها با ساده‌سازی این آثار، پل ارتباطی بین گذشته و حال ایجاد کرده و به این گنجینه‌های فکری اجازه می‌دهند که همچنان زنده و الهام‌بخش باقی بمانند.